Różnice między obligacjami skarbowymi a korporacyjnymi – które wybrać?

Obligacje skarbowe i korporacyjne są popularnymi instrumentami inwestycyjnymi, które mogą przynieść znaczne zyski, ale różnią się pod wieloma względami. Zastanawiasz się, które z nich wybrać? W tym artykule przeanalizujemy kluczowe różnice między nimi, aby pomóc Ci podjąć świadomą decyzję inwestycyjną.

Kluczowe wnioski:

  1. Obligacje skarbowe są emitowane przez rządy, co sprawia, że są bardziej stabilne i mniej ryzykowne.
  2. Obligacje korporacyjne oferują wyższe zyski, ale wiążą się z większym ryzykiem, zależnym od kondycji finansowej emitenta.
  3. Wybór między obligacjami skarbowymi a korporacyjnymi zależy od Twojej tolerancji na ryzyko, celów inwestycyjnych i horyzontu czasowego.

Czym są obligacje skarbowe?

Obligacje skarbowe to dłużne papiery wartościowe emitowane przez rządy państw w celu pozyskania środków na finansowanie swoich wydatków. Kupując obligacje skarbowe, inwestor pożycza pieniądze rządowi, który zobowiązuje się do zwrotu pożyczonej kwoty wraz z odsetkami w określonym czasie. Obligacje te są uważane za jedne z najbezpieczniejszych instrumentów inwestycyjnych, ponieważ są wspierane przez pełną wiarę i kredyt rządu emitenta.

Obligacje skarbowe różnią się pod względem terminu zapadalności, który może wynosić od kilku miesięcy do kilkudziesięciu lat. Najczęściej spotykane rodzaje obligacji skarbowych to bony skarbowe (krótkoterminowe, zazwyczaj do roku), obligacje średnioterminowe (od roku do 10 lat) oraz obligacje długoterminowe (powyżej 10 lat). Ich oprocentowanie może być stałe lub zmienne, a wypłaty odsetek odbywają się zazwyczaj co pół roku lub rok.

Jednym z głównych atutów obligacji skarbowych jest ich stabilność i niskie ryzyko inwestycyjne. Ponieważ rządy państw mają zazwyczaj wysoki poziom zdolności kredytowej, ryzyko niewypłacalności jest minimalne. W rezultacie obligacje skarbowe są popularnym wyborem dla inwestorów poszukujących bezpiecznych i przewidywalnych zwrotów.

Czym są obligacje korporacyjne?

Obligacje korporacyjne to dłużne papiery wartościowe emitowane przez przedsiębiorstwa w celu pozyskania kapitału na rozwój, inwestycje, restrukturyzację zadłużenia czy inne cele korporacyjne. Inwestując w obligacje korporacyjne, udzielasz firmie pożyczki, a ta zobowiązuje się do zwrotu pożyczonej kwoty wraz z odsetkami w określonym terminie.

Obligacje korporacyjne oferują różnorodność pod względem terminów zapadalności, struktur oprocentowania oraz poziomu ryzyka. Mogą być krótkoterminowe (do 5 lat), średnioterminowe (od 5 do 10 lat) oraz długoterminowe (powyżej 10 lat). Oprocentowanie może być stałe, zmienne lub indeksowane, a wypłaty odsetek odbywają się najczęściej co pół roku lub co rok.

Ryzyko związane z obligacjami korporacyjnymi jest wyższe niż w przypadku obligacji skarbowych, ponieważ zależy od kondycji finansowej emitenta. Firmy o wysokiej wiarygodności kredytowej emitują obligacje o niższym oprocentowaniu, ale z mniejszym ryzykiem niewypłacalności. Z kolei przedsiębiorstwa z niższą wiarygodnością oferują wyższe oprocentowanie, aby przyciągnąć inwestorów, co wiąże się z większym ryzykiem.

Jednym z głównych atutów obligacji korporacyjnych jest potencjalnie wyższy zysk w porównaniu z obligacjami skarbowymi. Inwestorzy, którzy są skłonni podjąć większe ryzyko, mogą liczyć na atrakcyjniejsze zwroty. Ponadto, obligacje korporacyjne często oferują większą elastyczność w zakresie struktury i warunków, co może być korzystne dla bardziej zaawansowanych inwestorów.

Porównanie ryzyka i bezpieczeństwa

Obligacje skarbowe i korporacyjne różnią się znacznie pod względem poziomu ryzyka i bezpieczeństwa. Te różnice mają kluczowe znaczenie dla inwestorów, którzy muszą wyważyć swoje potrzeby i cele inwestycyjne.

Obligacje skarbowe

Obligacje skarbowe są uważane za jedne z najbezpieczniejszych instrumentów inwestycyjnych. Są one emitowane przez rządy, które mają zdolność do drukowania pieniędzy i podnoszenia podatków w celu spłaty swoich zobowiązań. Dlatego ryzyko niewypłacalności jest minimalne, zwłaszcza w przypadku krajów o wysokiej wiarygodności kredytowej. Inwestorzy w obligacje skarbowe mogą być pewni, że ich kapitał jest dobrze chroniony, nawet w trudnych warunkach gospodarczych.

Jednak ta stabilność ma swoją cenę. Obligacje skarbowe zazwyczaj oferują niższe oprocentowanie w porównaniu z obligacjami korporacyjnymi. Wynika to z niższego ryzyka związanego z inwestycją. Dlatego są one atrakcyjne dla inwestorów, którzy preferują bezpieczeństwo nad potencjalnie wyższymi zyskami.

Obligacje korporacyjne

Obligacje korporacyjne, z drugiej strony, wiążą się z wyższym poziomem ryzyka. Ich bezpieczeństwo zależy od kondycji finansowej emitenta – przedsiębiorstwa. Firmy o wysokiej wiarygodności kredytowej emitują obligacje o niższym ryzyku, ale także z niższym oprocentowaniem. Natomiast obligacje firm o niższej wiarygodności oferują wyższe oprocentowanie, ale są obarczone większym ryzykiem niewypłacalności.

Inwestorzy muszą dokładnie ocenić profil ryzyka firmy, zanim zdecydują się na zakup jej obligacji. Ratingi kredytowe, przyznawane przez agencje ratingowe, takie jak Moody’s czy Standard & Poor’s, mogą być pomocne w ocenie ryzyka. Wyższy potencjalny zysk z obligacji korporacyjnych jest zatem wynagrodzeniem za podjęcie większego ryzyka.

Porównanie potencjalnych zysków

Kiedy inwestorzy zastanawiają się nad wyborem między obligacjami skarbowymi a korporacyjnymi, jednym z kluczowych czynników do rozważenia jest potencjalny zysk z inwestycji. Zyski z obu typów obligacji mogą się znacznie różnić, co ma istotny wpływ na decyzje inwestycyjne.

Obligacje skarbowe

Obligacje skarbowe zazwyczaj oferują niższe oprocentowanie w porównaniu z obligacjami korporacyjnymi. Jest to bezpośredni wynik niższego ryzyka związanego z inwestowaniem w papiery wartościowe emitowane przez rządy. Rządowe obligacje krótkoterminowe, takie jak bony skarbowe, mogą oferować bardzo niskie oprocentowanie, często poniżej inflacji, co oznacza, że realne zyski mogą być minimalne lub nawet ujemne.

Jednak obligacje skarbowe średnio- i długoterminowe mogą oferować nieco wyższe oprocentowanie, zwłaszcza w czasach, gdy stopy procentowe rosną. Mimo to, nawet te wyższe stopy są zazwyczaj niższe niż te oferowane przez obligacje korporacyjne o podobnych terminach zapadalności. Dla inwestorów, którzy cenią sobie stabilność i bezpieczeństwo, niższy zysk jest akceptowalnym kompromisem.

Obligacje korporacyjne

Obligacje korporacyjne, w zależności od wiarygodności kredytowej emitenta, mogą oferować znacznie wyższe oprocentowanie niż obligacje skarbowe. Firmy o wysokim ratingu kredytowym, takie jak te z ratingiem AAA, oferują niższe oprocentowanie niż firmy z niższymi ratingami, ale nadal wyższe niż większość obligacji skarbowych.

Obligacje emitowane przez firmy o niższej wiarygodności kredytowej, często określane jako obligacje wysokodochodowe lub śmieciowe, mogą oferować bardzo atrakcyjne oprocentowanie, które przyciąga inwestorów poszukujących wyższych zysków. Jednak te wyższe zyski wiążą się z większym ryzykiem niewypłacalności emitenta, co oznacza, że inwestorzy mogą stracić zainwestowany kapitał, jeśli firma nie będzie w stanie spłacić swoich zobowiązań.

Dla inwestorów, którzy są gotowi podjąć większe ryzyko, obligacje korporacyjne mogą być atrakcyjną opcją ze względu na wyższe potencjalne zyski. Kluczowe jest jednak dokładne zrozumienie i ocena ryzyka związanego z danym emitentem oraz zrównoważenie portfela inwestycyjnego w sposób, który odzwierciedla ich cele i tolerancję na ryzyko.

Wpływ sytuacji rynkowej na obligacje

Obligacje, zarówno skarbowe, jak i korporacyjne, są wrażliwe na zmiany sytuacji rynkowej. Zrozumienie, jak różne czynniki rynkowe wpływają na te instrumenty, jest kluczowe dla podejmowania świadomych decyzji inwestycyjnych.

Stopy procentowe

Jednym z najważniejszych czynników wpływających na wartość obligacji są stopy procentowe. Kiedy stopy procentowe rosną, ceny istniejących obligacji zazwyczaj spadają. Jest to spowodowane tym, że nowe obligacje są emitowane z wyższym oprocentowaniem, co czyni starsze obligacje mniej atrakcyjnymi. W rezultacie inwestorzy sprzedają stare obligacje, co prowadzi do spadku ich cen. Odwrotnie dzieje się, gdy stopy procentowe spadają – ceny istniejących obligacji rosną, ponieważ ich wyższe oprocentowanie staje się bardziej atrakcyjne.

Inflacja

Inflacja ma również znaczący wpływ na obligacje. Wysoka inflacja eroduje realną wartość przyszłych wypłat odsetek oraz kapitału, co czyni obligacje mniej atrakcyjnymi. Inwestorzy wymagają wyższego oprocentowania, aby zrekompensować sobie utratę wartości nabywczej pieniądza. W przypadku obligacji skarbowych, rządy mogą wprowadzać obligacje indeksowane do inflacji, które chronią inwestorów przed spadkiem wartości ich inwestycji. W przypadku obligacji korporacyjnych, wyższa inflacja może prowadzić do wyższych kosztów operacyjnych dla firm, co może wpłynąć na ich zdolność do spłaty długu.

Kondycja gospodarcza

Ogólna kondycja gospodarcza ma również wpływ na rynek obligacji. W czasach recesji inwestorzy zazwyczaj szukają bezpiecznych przystani, co zwiększa popyt na obligacje skarbowe i podnosi ich ceny. Z kolei obligacje korporacyjne mogą ucierpieć, zwłaszcza te emitowane przez firmy o niższej wiarygodności kredytowej, ponieważ spadające przychody mogą zagrozić ich zdolności do spłaty zobowiązań.

W okresach silnego wzrostu gospodarczego sytuacja może być odwrotna – inwestorzy mogą być bardziej skłonni do inwestowania w bardziej ryzykowne aktywa, takie jak obligacje korporacyjne, w nadziei na wyższe zyski. Wzrost gospodarczy często prowadzi do wzrostu stóp procentowych, co może obniżyć ceny istniejących obligacji.

Polityka rządowa i regulacje

Decyzje polityczne i regulacyjne również wpływają na rynek obligacji. Programy luzowania ilościowego (QE) stosowane przez banki centralne, polegające na skupowaniu obligacji, mogą podnieść ich ceny poprzez zwiększenie popytu. Rządy mogą również wprowadzać przepisy wpływające na rynek obligacji, takie jak zmiany w opodatkowaniu odsetek od obligacji.

Podatki i opłaty związane z inwestowaniem w obligacje

Inwestowanie w obligacje, zarówno skarbowe, jak i korporacyjne, wiąże się z określonymi podatkami i opłatami, które mogą wpływać na ostateczny zysk z inwestycji. Zrozumienie tych kosztów jest kluczowe dla podejmowania świadomych decyzji inwestycyjnych.

Podatki od odsetek

Odsetki uzyskiwane z obligacji są zazwyczaj opodatkowane jako dochód. W Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, podlegają one podatkowi od dochodów kapitałowych, zwanemu popularnie "podatkiem Belki". Wynosi on 19% i jest pobierany od kwoty odsetek wypłacanych inwestorowi. Dla inwestorów indywidualnych, podatek ten jest automatycznie odprowadzany przez bank lub dom maklerski obsługujący inwestycję.

Obligacje skarbowe

Obligacje skarbowe mają pewne korzyści podatkowe. W Polsce, na przykład, odsetki od obligacji skarbowych mogą być zwolnione z podatku dochodowego, jeśli są to obligacje długoterminowe nabywane przez osoby fizyczne. Warto sprawdzić aktualne przepisy podatkowe, ponieważ mogą się one zmieniać i różnić w zależności od kraju emitenta.

Obligacje korporacyjne

Odsetki z obligacji korporacyjnych są zazwyczaj opodatkowane na takich samych zasadach jak inne dochody kapitałowe. Jednak niektóre kraje oferują preferencyjne traktowanie podatkowe dla inwestycji w określone typy obligacji korporacyjnych, na przykład te emitowane przez firmy z sektora zielonej energii. Przepisy te różnią się w zależności od kraju i mogą oferować różne poziomy ulg podatkowych.

Podatki od zysków kapitałowych

Jeżeli inwestor sprzeda obligacje przed terminem ich wykupu z zyskiem, musi zapłacić podatek od zysków kapitałowych. Podatek ten jest również zazwyczaj pobierany automatycznie przez pośrednika finansowego. W Polsce wynosi on również 19%.

Opłaty transakcyjne

Inwestowanie w obligacje wiąże się również z pewnymi opłatami transakcyjnymi. Mogą one obejmować prowizje maklerskie za zakup i sprzedaż obligacji, opłaty za prowadzenie rachunku inwestycyjnego oraz inne koszty administracyjne. Opłaty te mogą się różnić w zależności od pośrednika i typu obligacji. Przed dokonaniem inwestycji warto dokładnie przeanalizować wszystkie możliwe koszty, aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.

Wpływ podatków i opłat na zwrot z inwestycji

Podatki i opłaty mogą znacznie wpłynąć na ostateczny zwrot z inwestycji w obligacje. Wartość nominalna obligacji i jej oprocentowanie to tylko część całkowitego obrazu – rzeczywiste zyski mogą być znacznie niższe po uwzględnieniu wszystkich obciążeń podatkowych i kosztów. Dlatego ważne jest, aby inwestorzy uwzględnili te czynniki przy planowaniu swoich inwestycji.

Kiedy warto wybrać obligacje skarbowe?

Obligacje skarbowe, ze względu na swoją stabilność i niski poziom ryzyka, są atrakcyjnym wyborem dla różnych typów inwestorów. Istnieje kilka sytuacji, w których obligacje skarbowe mogą być szczególnie korzystne.

Bezpieczna przystań w czasach niepewności

W okresach niepewności gospodarczej, politycznej lub finansowej, inwestorzy często szukają bezpiecznych przystani, aby chronić swój kapitał. Obligacje skarbowe, emitowane przez rządy o wysokiej wiarygodności kredytowej, są jednym z najbezpieczniejszych instrumentów inwestycyjnych. Gwarantują one zwrot zainwestowanego kapitału oraz wypłatę odsetek, co jest szczególnie ważne w czasach kryzysu.

Ochrona kapitału

Dla inwestorów, którzy priorytetowo traktują ochronę kapitału, obligacje skarbowe są idealnym rozwiązaniem. W przeciwieństwie do bardziej ryzykownych inwestycji, takich jak akcje czy obligacje korporacyjne, obligacje skarbowe oferują większą pewność zwrotu kapitału. Jest to szczególnie ważne dla osób, które zbliżają się do emerytury lub mają niski apetyt na ryzyko.

Długoterminowe oszczędzanie

Obligacje skarbowe są również dobrym wyborem dla osób planujących długoterminowe oszczędzanie. Wiele rządów oferuje obligacje o długich terminach zapadalności, które mogą zapewnić stabilne dochody z odsetek przez wiele lat. Inwestorzy mogą korzystać z regularnych wypłat odsetek, które mogą być reinwestowane lub wykorzystane na bieżące potrzeby.

Dywersyfikacja portfela

Dodanie obligacji skarbowych do portfela inwestycyjnego może znacznie zwiększyć jego stabilność i zrównoważenie. Obligacje te mają zazwyczaj niską korelację z bardziej ryzykownymi aktywami, takimi jak akcje. W rezultacie mogą pomóc zredukować ogólne ryzyko portfela i zabezpieczyć go przed nagłymi spadkami na rynkach akcji.

Oprocentowanie indeksowane do inflacji

Niektóre obligacje skarbowe, takie jak indeksowane obligacje skarbowe, oferują ochronę przed inflacją. Oprocentowanie tych obligacji jest indeksowane do wskaźnika inflacji, co oznacza, że wartość odsetek i kapitału rośnie wraz ze wzrostem inflacji. Jest to doskonałe rozwiązanie dla inwestorów obawiających się erozji wartości nabywczej swoich pieniędzy w czasie.

Planowanie podatkowe

Obligacje skarbowe mogą również oferować korzyści podatkowe. W niektórych krajach odsetki od obligacji skarbowych mogą być zwolnione z podatku dochodowego lub objęte preferencyjnymi stawkami podatkowymi. To sprawia, że są one jeszcze bardziej atrakcyjne dla inwestorów poszukujących efektywnych sposobów na zarządzanie obciążeniami podatkowymi.

Kiedy warto wybrać obligacje korporacyjne?

Obligacje korporacyjne, mimo wyższego ryzyka, oferują atrakcyjne możliwości inwestycyjne, które mogą przyciągnąć różne typy inwestorów. Istnieje kilka sytuacji, w których inwestowanie w obligacje korporacyjne może być korzystne.

Poszukiwanie wyższych zysków

Dla inwestorów, którzy są skłonni podjąć większe ryzyko w zamian za potencjalnie wyższe zyski, obligacje korporacyjne mogą być doskonałym wyborem. Obligacje emitowane przez przedsiębiorstwa często oferują wyższe oprocentowanie w porównaniu z obligacjami skarbowymi. Firmy o niższej wiarygodności kredytowej, emitując tzw. obligacje wysokodochodowe (śmieciowe), mogą oferować jeszcze wyższe stopy zwrotu, co może być atrakcyjne dla bardziej agresywnych inwestorów.

Dywersyfikacja portfela

Obligacje korporacyjne mogą znacząco poprawić dywersyfikację portfela inwestycyjnego. Dodając różne klasy aktywów, w tym obligacje korporacyjne o różnych terminach zapadalności i poziomach ryzyka, inwestorzy mogą zrównoważyć swoje portfele i zredukować ryzyko związane z inwestowaniem w jeden typ instrumentu finansowego. Dywersyfikacja może pomóc w stabilizacji zwrotów i ochronie kapitału w różnych warunkach rynkowych.

Inwestowanie w rozwój firm

Inwestowanie w obligacje korporacyjne pozwala inwestorom wspierać rozwój przedsiębiorstw. Firmy emitują obligacje w celu pozyskania kapitału na rozwój działalności, inwestycje w nowe projekty, restrukturyzację zadłużenia czy przejęcia. Inwestorzy, wybierając obligacje korporacyjne, mogą mieć poczucie, że bezpośrednio przyczyniają się do rozwoju wybranych firm i sektorów gospodarki.

Zmniejszenie wpływu inflacji

Chociaż obligacje korporacyjne nie są bezpośrednio chronione przed inflacją, wyższe oprocentowanie może pomóc zrekompensować negatywny wpływ inflacji na wartość nabywczą kapitału. W okresach wyższej inflacji, inwestowanie w obligacje korporacyjne o wyższym oprocentowaniu może przynieść lepsze wyniki niż trzymanie obligacji skarbowych o niskim oprocentowaniu.

Elastyczność w inwestycjach

Rynek obligacji korporacyjnych oferuje szeroką gamę produktów, które różnią się pod względem terminów zapadalności, struktury oprocentowania i poziomu ryzyka. Inwestorzy mogą wybierać spośród obligacji krótkoterminowych, średnioterminowych i długoterminowych, a także obligacji o stałym, zmiennym lub indeksowanym oprocentowaniu. Taka elastyczność pozwala inwestorom dostosować swoje inwestycje do indywidualnych potrzeb i celów finansowych.

Okazje inwestycyjne

W czasach, gdy sytuacja gospodarcza jest stabilna lub rośnie, obligacje korporacyjne mogą oferować atrakcyjne okazje inwestycyjne. Wzrost gospodarczy często prowadzi do poprawy kondycji finansowej firm, co może zmniejszyć ryzyko niewypłacalności emitentów obligacji korporacyjnych. Inwestorzy mogą skorzystać z tego trendu, inwestując w obligacje firm z solidnymi fundamentami i perspektywami wzrostu.

Jak dokonać ostatecznego wyboru?

Decyzja o wyborze między obligacjami skarbowymi a korporacyjnymi może być skomplikowana, ale odpowiednie podejście do analizy i planowania inwestycji pomoże dokonać świadomego wyboru. Oto kilka kluczowych kroków, które warto wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji.

Ocena tolerancji na ryzyko

Pierwszym krokiem jest ocena własnej tolerancji na ryzyko. Jeśli jesteś inwestorem, który ceni sobie bezpieczeństwo i stabilność, obligacje skarbowe mogą być lepszym wyborem. Z kolei jeśli jesteś skłonny podjąć większe ryzyko w zamian za wyższe zyski, warto rozważyć obligacje korporacyjne. Zrozumienie własnych preferencji i celów finansowych jest kluczowe dla skutecznego inwestowania.

Analiza celu inwestycyjnego

Określenie celu inwestycji pomoże w wyborze odpowiednich obligacji. Jeśli celem jest ochrona kapitału i stabilny dochód, obligacje skarbowe mogą być bardziej odpowiednie. Natomiast jeśli celem jest maksymalizacja zysków lub wspieranie rozwoju firm, obligacje korporacyjne mogą być bardziej atrakcyjne.

Horyzont czasowy inwestycji

Twój horyzont czasowy również wpływa na decyzję. Długoterminowe inwestycje mogą lepiej pasować do obligacji skarbowych, które oferują stabilne zwroty na przestrzeni wielu lat. Krótkoterminowe inwestycje mogą z kolei skorzystać na wyższych oprocentowaniach obligacji korporacyjnych, zwłaszcza jeśli ryzyko niewypłacalności emitenta jest niewielkie.

Badanie ratingów kredytowych

Ocena wiarygodności kredytowej emitenta jest kluczowa, zwłaszcza w przypadku obligacji korporacyjnych. Agencje ratingowe, takie jak Moody’s, Standard & Poor’s czy Fitch, przyznają ratingi kredytowe, które pomagają ocenić ryzyko związane z danym emitentem. Wybierając obligacje, warto zwrócić uwagę na te z wysokimi ratingami kredytowymi, które oferują większe bezpieczeństwo inwestycji.

Dywersyfikacja portfela

Dywersyfikacja jest jednym z najważniejszych elementów zarządzania ryzykiem. Inwestując zarówno w obligacje skarbowe, jak i korporacyjne, można zrównoważyć portfel i zabezpieczyć się przed ryzykiem specyficznym dla poszczególnych emitentów. Różnorodność obligacji o różnych terminach zapadalności i poziomach ryzyka może również pomóc w osiągnięciu bardziej stabilnych zwrotów.

Monitorowanie sytuacji rynkowej

Rynki finansowe są dynamiczne i zmieniają się w odpowiedzi na różne czynniki ekonomiczne i polityczne. Regularne monitorowanie sytuacji rynkowej i dostosowywanie strategii inwestycyjnej do bieżących warunków jest kluczowe. Zmiany stóp procentowych, inflacja, kondycja gospodarcza i decyzje polityczne mogą wpływać na wartość obligacji, dlatego ważne jest, aby być na bieżąco z tymi informacjami.

author-img_1

Krzysztof Sobczyk

Redaktor

Zawsze innteresowała mnie tematyka finansowa i z nią związałem swoją karierę zawodową. W redakcji ile-to-zl od 2015 roku.

Zobacz także:

Portal ile-to-zl.pl

Portal Ile To Złotych już od kilku lat dostarcza Państwu zawsze aktualne kursy walut NBP. Nasz kalkulator walutowy w szybko sposób potrafi przeliczyć każdą obcą walutę na polskie Złotówki. Codziennie dostarczamy informację o cenach dolarów amerkyańskich, euro, franków szwajacarskich, funtów szterlingów, kuny chorwackiej, korony czeskiej, forintów węgierskich, rubli rosyjskich, jenów japońskich, lir tureckich czy lejów rumunśkich.