Oficjalną walutą Stanów Zjednoczonych jest dolar amerykański. Jest to również waluta, która obowiązuje między innymi na terenie Ekwadoru (od roku 2000), Panamy, Wysp Marshalla, Salwadoru (od roku 2001), Portoryko, Zimbabwe (od roku 2009).
Jak zaczęła się historia dolara?
Nazwa dolar jest synonimem talara. W XVI wieku mianem tym określano jedną uncję srebra, która miała postać monety. Bił ją czeski hrabia Schlick mieszkający w Dolinie Joachima. Monety, które bił hrabia wyróżniały się dużą precyzją wykonania, wyróżniały się także dużą czystością. Bardzo szybko zdobyły więc ogromną popularność. Z czasem zaczęto nazywać je talarami. Nazwa dolar pochodzi właśnie od talara. Inna historia mówi, że początku amerykańskiej waluty należy upatrywać w dollaro – pieniądzu, który był bity w mennicach na terenie obu Ameryk w czasach kolonialnych. Niezależnie od tego, która z tych historii jest bliższa prawdzie, wartość dolara została oparta na parytecie złota. Został on przyjęty w 1900 roku. Ustalono go na poziomie 20,67 za uncję. W roku 1934 wartość ta wynosiła 35 dolarów za uncję. Obecnie – od roku 1973 – dolar jest walutą płynną. Jego wartość nie jest już związana ze złotem.
Kilka słów o banknotach dolarowych
Emisję banknotów dolarowych rozpoczęto w drugiej połowie XIX stulecia. W celu ochrony ich przed fałszerzami postanowiono, że rewers banknotów będzie kolorowy. Tym, na który ostatecznie się zdecydowano był kolor zielony. Banknoty, które emitowane są obecnie ozdabiane są twarzami Amerykanów, którzy na dzieje kraju wpłynęli w wyjątkowo znaczący sposób. Na banknocie o nominale 1 dolara umieszczona została podobizna George Washingtona – pierwszego prezydenta USA. Na banknocie dwu dolarowym znalazła się podobizna Abrahama Lincolna. Oczywiście na banknotach dolarowych widnieją podobizny nie tylko prezydentów. Na przykład na banknocie o nominale dziesięciu dolarów umieszczony został wizerunek Alexandra Hamiltona. Alexander Hamilton jest uważany za jednego z ojców Stanów Zjednoczonych. To jemu Amerykanie zawdzięczają między innymi opracowanie projektu nowej waluty. Na banknocie o nominale stu dolarów widnieje wizerunek Benjamina Franklina, wybitnego polityka, dyplomaty. Benjamin Franklin był jednym z autorów amerykańskiej deklaracji niepodległości.
Motto na dolarze
Na amerykańskich banknotach zostało umieszczone motto „In God we trust” czyli „Bogu ufamy”. Zdanie to zaczerpnięte zostało z ostatniego wersu hymnu Stanów Zjednoczonych. Inne symbole, które widnieją na banknotach to między innymi Wielka Pieczęć Skarbu USA, którą umieszczona na rewersie banknotu o wartości jednego dolara.
Monety dolarowe
Oprócz banknotów, dolar amerykański występuje również w formie monet, które są szeroko używane w obrocie gotówkowym. Monety dolarowe występują w nominałach 1 centa, 5 centów, 10 centów, 25 centów, 50 centów oraz 1 dolara. Ich wzory oraz materiały, z których są wykonane, ewoluowały na przestrzeni lat. Obecnie monety 1 centa, znane również jako "pennies", przedstawiają na awersie podobiznę Abrahama Lincolna, a na rewersie tarczę symbolizującą jedność kraju. Monety 5 centów, zwane "nickel", przedstawiają na awersie podobiznę Thomasa Jeffersona, a na rewersie jego posiadłość Monticello. Monety 10 centów, czyli "dimes", mają na awersie podobiznę Franklina D. Roosevelta, a na rewersie pochodnię, gałąź dębu i gałąź oliwną. Monety 25 centów, zwane "quarters", zawierają na awersie podobiznę George'a Washingtona, a na rewersie różne wzory reprezentujące stany, terytoria i parki narodowe USA w ramach programu "America the Beautiful Quarters". Monety 50 centów, znane jako "half-dollars", przedstawiają na awersie podobiznę Johna F. Kennedy'ego, a na rewersie pieczęć prezydencką. Wreszcie, monety 1 dolara mają różne wzory, ale jednym z najbardziej znanych jest moneta z podobizną Sacagawea, kobiety indiańskiej, która pomogła ekspedycji Lewisa i Clarka. Wizerunki na monetach dolarowych odzwierciedlają ważne postacie oraz symbole związane z historią i kulturą Stanów Zjednoczonych.
Rola dolara jako waluty rezerwowej
Dolar amerykański odgrywa kluczową rolę w światowej gospodarce jako główna waluta rezerwowa. Waluty rezerwowe to waluty utrzymywane przez rządy i banki centralne na całym świecie w celu wspierania stabilności finansowej, utrzymania płynności i realizacji celów polityki ekonomicznej. Dolar amerykański jest powszechnie uznawany za bezpieczną inwestycję oraz podstawowy instrument rozliczeniowy w międzynarodowych transakcjach handlowych i finansowych. Ponadto, dolar stanowi około 60% światowych rezerw walutowych, co świadczy o jego dominującej pozycji w stosunku do innych walut, takich jak euro, jen czy juan. Jego rola jako waluty rezerwowej wynika z silnej i stabilnej gospodarki Stanów Zjednoczonych, a także z faktu, że na przestrzeni lat dolar zdobył zaufanie inwestorów i rządów na całym świecie. Jednak ta dominująca pozycja nie jest pozbawiona wyzwań, takich jak ryzyko destabilizacji globalnych rynków finansowych w przypadku nagłych zmian wartości dolara czy wzrost konkurencji ze strony innych walut.
System Rezerwy Federalnej
Kluczową instytucją odpowiedzialną za politykę monetarną i stabilność waluty w Stanach Zjednoczonych jest System Rezerwy Federalnej (Fed). Utworzony w 1913 roku, Fed pełni rolę banku centralnego USA i składa się z 12 regionalnych banków Rezerwy Federalnej oraz Zarządu Gubernatorów, którzy są odpowiedzialni za zarządzanie polityką monetarną kraju. Głównymi celami Fed są utrzymanie stabilności cen, maksymalne zatrudnienie oraz umiarkowane długoterminowe stopy procentowe. Aby osiągnąć te cele, Fed stosuje różne narzędzia, takie jak kontrolowanie stóp procentowych, prowadzenie operacji otwartego rynku (kupowanie i sprzedawanie papierów wartościowych, takich jak obligacje skarbowe) oraz regulowanie ilości rezerw, które banki muszą utrzymywać w Fed. Decyzje Fed dotyczące polityki monetarnej mają bezpośredni wpływ na wartość dolara amerykańskiego oraz na ogólną kondycję gospodarczą kraju, a także oddziałują na światowe rynki finansowe i inne waluty.
Przebieg wymiany walut w historii
Kurs wymiany dolara amerykańskiego względem innych walut zmieniał się na przestrzeni lat, pod wpływem różnych czynników gospodarczych, politycznych i społecznych. Warto zauważyć, że przez większość XX wieku dolar był związany z systemem waluty wymiennej na złoto, co oznaczało, że jego wartość była bezpośrednio powiązana ze złotem. System ten zakończył się w 1971 roku, gdy prezydent Richard Nixon zawiesił wymienialność dolara na złoto, co doprowadziło do powstania systemu walutowego opartego na swobodnie pływających kursach walut.
Od tego czasu wartość dolara względem innych walut, takich jak euro, jen japoński czy brytyjski funt szterling, ulegała wahaniom związanym z różnicami w polityce monetarnej, inflacji, oczekiwaniach rynkowych oraz ogólną kondycją gospodarczą poszczególnych krajów. Kursy wymiany odgrywają kluczową rolę w międzynarodowym handlu, inwestycjach, turystyce i polityce. Zmiany w wartości dolara mają szerokie implikacje dla globalnej gospodarki, wpływając na siłę nabywczą konsumentów, koszty importu i eksportu oraz wartość inwestycji zagranicznych.
Wpływ dolara na gospodarkę światową
Dolar amerykański jako główna waluta rezerwowa i dominująca waluta w międzynarodowych transakcjach handlowych ma znaczący wpływ na gospodarkę światową. Jako międzynarodowy środek płatniczy, dolar jest często używany w transakcjach międzynarodowych, takich jak handel towarami, usługami czy surowcami, co zwiększa jego popyt i wpływa na wartość innych walut.
Wpływ dolara na gospodarkę światową jest również widoczny poprzez tzw. "dolarowe indeksy", które mierzą wartość dolara względem koszyka innych walut. Wzrost wartości dolara względem innych walut może wpłynąć na eksport i import, zmieniając równowagę handlową i wpływając na wzrost gospodarczy. Ponadto, decyzje polityczne i gospodarcze w Stanach Zjednoczonych, takie jak zmiany stóp procentowych czy polityka fiskalna, mają bezpośredni wpływ na wartość dolara, co z kolei oddziałuje na światowe rynki finansowe i gospodarkę.
Wreszcie, dolar odgrywa istotną rolę w kształtowaniu międzynarodowego systemu finansowego. Jego pozycja jako dominująca waluta wpływa na globalne przepływy kapitału, inwestycje zagraniczne oraz działania instytucji finansowych, takich jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy czy Bank Światowy. W związku z tym, stabilność i siła dolara mają kluczowe znaczenie dla zachowania równowagi i wzrostu w gospodarce światowej.
