Jeżeli firma zezwala (nawet przez zaniedbanie) swojemu personelowi na popełnianie przestępstw w celu uzyskania kontraktów, wszelkiego rodzaju działalności gospodarczej lub korzyści z tego tytułu, może zostać oskarżona, osądzona i narażona na określone sankcje - od grzywny do interwencji sądowej, zawieszenia biznesu lub jego całkowitej likwidacji.

Odpowiedzialność karna nie zastępuje, lecz jest kumulowana z odpowiedzialnością dyrektorów, przedstawicieli lub kierownictwa, którzy popełnili przestępstwo.

Katalog przestępstw, za które osoba prawna może zostać skazana w Polsce, jest obszerny. Obecnie, wiele przedsiębiorstw zostało postawionymi w stan oskarżenia i stoją przed potencjalną odpowiedzialnością karną przed sądami, co może oznaczać ogromne koszty prawne, zachwianie zaufania klientów oraz reputacji w branży.

To tutaj powstaje adekwatność korporacyjnych programów zgodności, które pozwalają firmie przestrzegać obowiązku zapobiegania i kontroli. Ponadto wdrożenie rygorystycznych programów zgodności z przepisami może zwolnić firmę z odpowiedzialności za przestępstwa popełnione przez jej kierownictwo lub dyrektorów, zgodnie z nowym projektem Kodeksu karnego. Dlatego rozumie się, że jeśli firma wdrożyła mechanizmy zapobiegania i kontroli i pomimo wszystkiego ktoś się wokół nich popełnia i popełnia przestępstwo, aby poprawić swoje wyniki i uzyskać interesy, osoba prawna nie może zostać za to skazana.

Odpowiedzialność członków spółki za przestępstwa wyrządzone przez przedsiębiorstwo

Istnieją różne sytuacje, w których dyrektorzy lub inni członkowie korporacji zostaną pociągnięci do odpowiedzialności za przestępstwa korporacji. Czasami odpowiedzialność może rozciągać się na członków, którzy zarządzają korporacją. Jest to oparte na pojęciu kontroli, zgody lub konsensusu wobec działań korporacji. Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie postępowania karnego, w przypadku, gdy osoba, przez którą popełniono przestępstwo na podstawie dowolnego zarządzenia, jest przedsiębiorstwem i udowodniono, że przestępstwo to zostało popełnione za porozumieniem lub za zgodą dyrektora lub innego członka zarządu przedsiębiorstwa, zaangażowanego w zarządzanie spółką lub jakakolwiek osoba rzekomo działająca jako taki dyrektor lub prezes, kierownik lub inny członek przedsiębiorstwa, jest winny podobnego przestępstwa.

Przestępstwa oparte na oszustwach lub nieuczciwości

Instytucje, zajmujące się zwalczaniem przestępstw realizowanych przez przedsiębiorstwa, są zazwyczaj przygotowane do zniesienia zasłony korporacyjnej, gdy struktura korporacyjna była wykorzystywana jako narzędzie działań przestępczych lub w celu popełnienia oszustwa. Administratorzy firm nie mogą uniknąć odpowiedzialności, ukrywając się za zasłoną przedsiębiorstwa oraz twierdząc, że to przedsiębiorstwo, a nie oni, dokonało działań niezgodnych z prawem. Istnieją określone przypadki, w ramach rozporządzenia o nieuczciwych praktykach przedsiębiorstw, dotyczące oszustw lub innych przestępstw opartych na nieuczciwości, skierowanych przeciwko kontrolerom takich firm.

Na przykład art. 20 ust. 1 rozporządzenia, nakłada odpowiedzialność na każdego dyrektora, kierownika, członka zarządu lub każdą osobę, która zamierza działać w charakterze przestępstwa, mając na celu uzyskanie własności przez oszustwo, uzyskanie korzyści majątkowej przez oszustwo, uzyskiwanie innych korzysci przez oszustwo, uchylanie się od odpowiedzialności przez oszustwo, udzielanie wpisu do niektórych rejestrów przez oszustwo, fałszywe rozliczanie zysków, w przypadku, gdy udowodniono, że przestępstwo zostały popełnione za jego zgodą lub przyzwoleniem. Ponadto, w przypadku, gdy sprawami osoby prawnej zarządzają jej członkowie, przepis ten ma zastosowanie w odniesieniu do działań, ale również niewykonania obowiązków przez członka w związku z jego funkcjami dotyczącymi zarządzania przedsiębiorstwem.

Inne przypadki dotyczące oszustw i uchylania się od należnych płatności

Nałożenie odpowiedzialności karnej na dyrektorów i innych funkcjonariuszy obejmuje przestępstwa pozbawione oszustwa lub nieuczciwości. Na przykład dyrektor, kierownik, sekretarz lub inny podobny członek przedsiębiorstwa, mogą ponosić odpowiedzialność karną za niepłacenie lub opóźnioną wypłatę wynagrodzenia. Odpowiedzialność jest ustalana, jeżeli niespłacenie lub opóźnienie w zapłacie wynagrodzenia przez osobę prawną zostało popełnione za jego zgodą lub ugodą lub wynikało z jakiegokolwiek zaniedbania z jego strony. Przestępstwo podlega karze do 3 lat pozbawienia wolności.

To nie jest wymówka dla dyrektora, by nie wypłacać wynagrodzeń, gdy firma jest w opłakanym stanie, a zamiast tego fundusze zostały wykorzystane na próbę uratowania firmy.

Ustawa o odpowiedzialności karnej spółek jest przetwarzana przez polski parlament. Firmy z siedzibą w Polsce muszą wcześniej przygotować się na nowy zestaw przepisów, ponieważ nowe prawo - jeśli porównamy je z obowiązującymi przepisami - znacznie rozszerza listę sytuacji, w których firmy mogą zostać pociągnięte do odpowiedzialności za przestępstwa popełnione przez swoich dyrektorów, pracowników, a nawet podwykonawców. Nowa ustawa podnosi również poziom ustawowych kar, które mogą być nakładane na firmy (grzywny będą wynosić od 30 000 do 30 mln PLN, w zależności od stopnia niewłaściwego postępowania).

Odpowiedzialność karna przedsiębiorstw stanowi element mechanizmu zapobiegania i ścigania przestępstw gospodarczych i podatkowych w Polsce, w tym praktyk korupcyjnych. Przepisy w tym zakresie obowiązują w Polsce od wielu lat (obecne ustawodawstwo zostało wprowadzone w 2002 r.), jednak rząd zadecydował, że są one niewystarczające. Skuteczne regulacje dotyczące odpowiedzialności przedsiębiorstw są bardzo ważne z uwagi na międzynarodowe zobowiązania wynikające z instrumentów prawnych Unii Europejskiej, Rady Europy i Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, które również zobowiązują Polskę do wysokiej dbałości o eliminację zjawisk przestępczych w przedsiębiorstwach. Instrumenty te zobowiązują Polskę do wprowadzenia sprawnie działającego systemu odpowiedzialności wobec osób prawnych i zapewnienia, że osoby te mogą zostać ukarane skutecznymi sankcjami.

Jakie są proponowane zmiany?

Zgodnie z nowym prawem firma będzie odpowiedzialna za przestępstwa bezpośrednio związane z jej działalnością gospodarczą. Projekt ustawy rozszerza listę podmiotów, których działania lub zaniechania mogą powodować taką odpowiedzialność. Zgodnie z projektem przestępstwo nie musi być popełnione przez dyrektorów. Wystarczy, że przestępstwo zostanie popełnione przez pracownika lub podwykonawcę. Dlatego nowe prawo spowoduje potencjalne poważne zobowiązania karne przedsiębiorstw - nie tylko w wyniku działań ich własnych dyrektorów i pracowników, ale także działań innych, z którymi są oni związani. Ponadto firma może zostać pociągnięta do odpowiedzialności za przestępstwo, nawet jeśli sprawca nie zostanie uznany za winnego. Wystarczy, aby prokurator udowodnił, że osoba dokonująca określonego działania na rzecz spółki popełniła przestępstwo, które dało spółce korzyść lub mogło ją przynieść.

Nowy wymiar kar! Także dla przedsiębiorstw nieregulujących swoich należności!

Nowa ustawa podnosi również poziom ustawowych kar. Sądy będą mogły nałożyć grzywnę w wysokości od 30 000 do 30 milionów złotych. W szczególnych przypadkach, gdy działalność firmy zagraża bezpieczeństwu transakcji gospodarczych, sąd będzie również mógł zarządzić rozwiązanie spółki.

Warto wspomnieć, że grzywny nałożone na firmę to nie koniec problemu. W razie potrzeby na firmę mogą zostać nałożone inne sankcje (takie jak dyskwalifikacja z zamówień publicznych lub tymczasowy zakaz dokonywania niektórych operacji biznesowych).

Co należy zrobić, aby ograniczyć ryzyko odpowiedzialności karnej?

Właściwa kontrola nad zarządzaniem firmą nigdy nie była bardziej potrzebna. Każda firma powinna przyjąć politykę zgodności i ściśle przestrzegać jej warunków.

Wprowadzenie polityki zgodności i przyjęcie określonych procedur jest nieuniknione, jeśli firma chce wypełnić swoje obowiązki regulacyjne i zmniejszyć ryzyko odpowiedzialności karnej. Jest to tym ważniejsze, że nieprzestrzeganie prawa może negatywnie wpłynąć na sytuację finansową firmy, a także na jej wizerunek i reputację.

Każda firma powinna z wyprzedzeniem przygotować siebie i swoich pracowników do nowej ustawy. Działania, które należy podjąć (w pierwszej fazie) są następujące:

• przeprowadzanie audytu wewnętrznego w celu zidentyfikowania i oceny potencjalnych zagrożeń i problemów związanych z przestrzeganiem przepisów, biorąc pod uwagę obszary działalności firmy i możliwość przestępstw,

• opracowanie zasad postępowania i wytycznych dla kierownictwa i pracowników firmy,

• wyznaczenie inspektora do spraw zgodności odpowiedzialnego za przyjęcie opracowanych zasad zgodności i działań, które należy podjąć w przypadku potencjalnych nielegalnych sytuacji,

• przeprowadzanie specjalnych szkoleń dla pracowników w celu zachowania i przestrzegania zasad postępowania firmy oraz przestrzegania wdrożonych standardów.

Nowe prawo będzie miało również zastosowanie do odpowiedzialności przedsiębiorstw za przestępstwa popełnione w przeszłości, pod warunkiem spełnienia wyżej wymienionych warunków ich odpowiedzialności.

Artykuł powstał przy współpracy z kancelarią FabrykaKreatywna.com