Sytuacja finansowa emerytów w Polsce jest trudna, choć rząd próbuje ją poprawiać za pośrednictwem różnych dodatków i wypłaty 13. i 14. emerytury. Jednak na dłuższą metę nie poprawi to trwale finansów seniorów. Osoby, które dziś pracują, muszą spodziewać się tego, że w przyszłości ich emerytura może być niska. Dlatego warto wcześniej pomyśleć o oszczędzaniu na swoją jesień życia. Można to zrobić za pośrednictwem IKE – indywidualnego konta emerytalnego.

Czym jest IKE?

Skrótowiec IKE wziął się od nazwy indywidualne konto emerytalne. Jest ono elementem III filaru systemu emerytalnego w Polsce, obok IKZE, który oznacza indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego. Oba produkty pozwalają na gromadzenie oszczędności na indywidualnych kontach i pomnażanie tak budowanego kapitału prywatnego.

Według ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego IKE jest wyodrębnionym zapisem w rejestrze uczestników funduszu inwestycyjnego. Może mieć również postać:

• wyodrębnionego rachunku papierów wartościowych lub innego rachunku, na którym zapisywane są instrumenty finansowe niebędące papierami wartościowymi,
• rachunku pieniężnego służącego do obsługi takich rachunków w podmiocie prowadzącym działalność maklerską,
• wyodrębnionego rachunku w ubezpieczeniowym funduszu kapitałowym,
• wyodrębnionego rachunku bankowego w banku,
• wyodrębnionego rachunku IKE w dobrowolnym funduszu emerytalnym.

Nie jest więc tak, że IKE musi mieć postać konta bankowego, np. oszczędnościowego. Środki mogą być inwestowane, np. w akcje czy obligacje, co pozwala na ich pomnażanie.

Kto może oszczędzać na IKE?

Swoje IKE może założyć nawet osoba nieletnia, choć dopiero po ukończeniu 16. roku życia, ale wpłaty na konto emerytalne będzie mogła dokonywać tylko w latach, w których uzyskiwała dochody z umowy o pracę. Uprawnionymi do posiadania indywidualnego konta emerytalnego są osoby fizyczne, o ile są pełnoletnie, niezależnie od rodzaju zatrudnienia czy nawet jego braku, mogą odprowadzać składki na IKE. Ich wysokość reguluje ustawa.

Ile można oszczędzać na IKE?

W pierwszym okresie funkcjonowania IKE w Polsce w latach 2004-2008 wysokość wpłat na była limitowana kwotą 150-proc. prognozowanego na dany rok przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Natomiast od 1 stycznia 2009 roku maksymalny roczny limit wpłat na IKE został powiększony i wynosi aktualnie 300 proc. prognozowanego wynagrodzenia. W 2022 roku będzie to kwota 17 766 zł. Dla porównania: w 2021 roku limit wpłat na IKE wynosił 15 777 zł.

Osoby małoletnie, tj. w wieku od 16 do 18 lat będą mogły wpłacić na IKE kwotę nieprzekraczającą ich dochodów z tytułu umowy o pracę w danym roku.

Korzyści podatkowe z tytułu IKE

Oszczędzanie na IKE pomoże Ci zgromadzić kapitał, który na przykład pozwoli wydatnie poprawić Twoją sytuację finansową już po przejściu na emeryturę. Jednak wiedz również, że taki tryb oszczędzania na IKE wiąże się z korzyściami podatkowymi.

Pomnażanie środków finansowych, tj. inwestowanie, zwykle związane jest z wypracowaniem pewnych zysków. Są one obciążone z reguły podatkiem Belki, tj. podatkiem od dochodów kapitałowych. Podatku od zysku wygenerowanego na środkach w IKE nie zapłacisz, jeśli wypłaty jednorazowej lub ratalnej dokonasz dopiero po ukończeniu 60. życia lub 55. roku życia, jeśli nabędziesz uprawnienia emerytalne wcześniej. Musisz spełnić jeszcze jeden wymóg, mianowicie:

• zrobić wpłaty na IKE co najmniej w 5 dowolnych latach kalendarzowych albo
• dokonać ponad połowy wartości wpłat na IKE co najmniej 5 lat przed dniem złożenia wniosku o zrobienie wypłaty.

W takiej sytuacji wypłata pieniędzy z IKE nie będzie obciążona podatkiem Belki w wysokości 19 proc. kwoty zysków. Nie zapłacisz również podatku dochodowego. Jeśli Twoje środki zostaną odziedziczone przez osoby uprawnione lub spadkobierców ustawowych oni również, w takiej sytuacji nie zapłacą podatku Belki ani podatku od spadków.